Η pH-μετρία είναι μια τεχνική που βοηθά στην αξιολόγηση του αισθήματος καύσου και άλλων συμπτωμάτων που δυνητικά σχετίζονται με γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), κυρίως όταν αυτά επιμένουν παρά τη λήψη επαρκούς φαρμακευτικής αγωγής και όταν η γαστροσκόπηση δεν ανέδειξε αλλοιώσεις που να τα εξηγούν. Με την ανάλυση των αποτελεσμάτων της εξέτασης μπορούμε να κατανοήσουμε την αιτία των συμπτωμάτων και να προτείνουμε την κατάλληλη αγωγή. Αποτελεί δε αξιόπιστο διαγνωστικό εργαλείο, καθώς, μεταξύ άλλων, επιτρέπει την ταυτοποίηση της άμεσης σχέσης μεταξύ συμπτωμάτων και παλινδρόμησης.
Σκοπός της εξέτασης είναι η ανίχνευση pH<4 στο επίπεδο του οισοφάγου για >5% του συνολικού χρόνου της μέτρησης. Ερευνάται επίσης αν συμπίπτει η εμφάνιση των συμπτωμάτων με την παρουσία χαμηλού pH.
Τα τελευταία χρόνια, η pH-μετρία συνδυάζεται με τη λεγόμενη εμπεδησιομετρία, μια τεχνική που επιτρέπει την ανίχνευση όλων των επεισοδίων παλινδρόμησης, ανεξάρτητα από τη σύστασή τους (υγρό, αέρας, μικτή) και να εξακριβώσουμε αν αυτή είναι όξινη ή ελάχιστα όξινη. Η εμπεδησιομετρία έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον στις περιπτώσεις ασθενών με συμπτώματα που επιμένουν παρά τη φαρμακευτική αγωγή και σε αυτές με πραγματικά παθολογική ΓΟΠ, που κατά συνέπεια θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την τροποποίηση της αγωγής και τελικά από χειρουργική θεραπεία ενδεχόμενης διαφραγματικήλης (θολοπλαστική). Επιπροσθέτως και σύμφωνα με αρκετές μελέτες, η pH-μετρία/εμπεδησιομετρία έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τη διερεύνηση περιπτώσεων χρόνιου βήχα, όταν όλες οι άλλες αιτίες έχουν αποκλειστεί: σε τέτοια περιστατικά συχνά αναδεικνύεται η παλινδρόμηση ελάχιστα όξινου περιεχομένου ως αιτία του χρόνιου βήχα.
Για την πραγματοποίηση της εξέτασης, ο ασθενής προσέρχεται μετά από νηστεία 6 ωρών. Ένας καθετήρας προωθείται από τη μύτη μετά από τοπική αναισθησία και το άκρο του φτάνει λίγα εκατοστά πάνω από το όριο οισοφάγου-στομάχου. Ο καθετήρας σταθεροποιείται στη μύτη με αυτοκόλλητη ταινία και συνδέεται με συσκευή καταγραφής. Αυτή φέρει τέσσερα κουμπιά τα οποία θα πρέπει να πιέζει ο ασθενής όταν παρουσιάζει συμπτώματα, όταν λαμβάνει φάρμακα, κατά τα γεύματα ή όταν ξαπλώνει για να κοιμηθεί. Η καταγραφή διαρκεί 24 ώρες με τον ασθενή να λαμβάνει κανονικά τα ημερήσια γεύματά του. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, καταγράφονται τα επεισόδια γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης. Δεν πρέπει να αφαιρείται το καταγραφικό από τον καθετήρα κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν μια ελαφριά ενόχληση στο βάθος του λαιμού, η οποία ελαχιστοποιείται με την καλή μάσηση της τροφής και την κατανάλωση υγρών.
Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης, ο ασθενής επιστρέφει στο χώρο όπου έγινε η εγκατάσταση, αφαιρείται ο καθετήρας και λαμβάνεται το καταγραφικό. Τα δεδομένα που καταγράφηκαν μεταφορτώνονται στον υπολογιστή και αναλύονται.
Η παρουσία του καθετήρα μπορεί να προκαλέσει ενόχληση στο ρινοφάρυγγα του ασθενή και να τον φέρει σε δύσκολη θέση στην καθημερινότητά του, με αποτέλεσμα αρκετές φορές η εξέταση να διακόπτεται. Από την άλλη, κάποιοι ασθενείς τροποποιούν την καθημερινότητά τους, με συνέπεια το αποτέλεσμα της εξέτασης να μην είναι αντιπροσωπευτικό των πραγματικών συνθηκών. Έτσι, αναπτύχθηκε η ασύρματη τεχνική με κάψουλα Bravo®, η οποία τοποθετείται κατά τη διάρκεια μιας γαστροσκόπησης και πάλι λίγα εκατοστά πάνω από το όριο οισοφάγου-στομάχου. Η καταγραφή μπορεί να είναι διάρκειας έως και 96 ωρών.
Η κάψουλα λαμβάνει μετρήσεις του pH στον οισοφάγο και τις αποστέλλει σε ένα καταγραφικό που ο ασθενής φέρει μαζί του με μια ζώνη. Και σε αυτήν την περίπτωση ο ασθενής πιέζει κουμπιά όταν παρουσιάζει συμπτώματα, όταν λαμβάνει φάρμακα, κατά τα γεύματα ή όταν ξαπλώνει για να κοιμηθεί. Ο ασθενής μπορεί να κινείται άνετα, με την προϋπόθεση ότι διατηρεί απόσταση ως και 1 μέτρου από το καταγραφικό. Μπορεί να κάνει μπάνιο και να κοιμάται χωρίς καμία ενόχληση, έχοντας όμως το καταγραφικό κοντά. Η κάψουλα είναι μικρή, οπότε ο ασθενής είναι σε θέση να λαμβάνει τα γεύματα του κανονικά, ενώ συνεχίζει την καθημερινότητά του χωρίς περιορισμούς. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν μια αίσθηση «ξένου σώματος» στο οισοφάγο, ενώ άλλοι ότι αντιλαμβάνονται την παρουσία της κάψουλας όταν τρώνε, καθώς κατεβαίνει η τροφή. Η καλή μάσηση της τροφής και η κατανάλωση υγρών ελαχιστοποιούν αυτή την αίσθηση.
Όταν ολοκληρωθεί η καταγραφή, επιστρέφεται το καταγραφικό. Τα δεδομένα που κατέγραψε η κάψουλα μεταφέρονται στον υπολογιστή και τα αποτελέσματα μελετώνται από τον ιατρό. Όταν τελειώσει η καταγραφή, η κάψουλα πέφτει από το τοίχωμα του οισοφάγου και αποβάλλεται με τις κενώσεις.