Η μανομετρία αποτελεί μέθοδο για τη μελέτη της κινητικότητας του οισοφάγου και καταγραφής των πιέσεων στους σφιγκτήρες (άνω και κάτω) και σε όλο το μήκος του οργάνου κατά τη διάρκεια της κατάποσης.
Κατ’ επέκταση, είναι χρήσιμη μέθοδος για τη διερεύνηση:
- δυσκαταποσίας (δυσκολίας στην κατάποση της τροφής),
- δυσφαγίας (δυσκολία κατά τη διέλευση της τροφής στον οισοφάγο προς το στομάχι), όταν η γαστροσκόπηση είναι χωρίς ευρήματα,
- περιπτώσεων πόνου στο θώρακα, όταν έχουν αποκλειστεί καρδιολογικά αίτια.
- Επιπλέον, η εξέταση πρέπει να πραγματοποιείται πάντα πριν από κάθε επέμβαση για τη θεραπεία διαφραγματοκήλης με συμπτώματα γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης (θολοπλαστική) και ίσως πριν από κάποιες τεχνικές βαριατρικής χειρουργικής, αλλά και για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας του οισοφάγου μετά από τέτοιου είδους επεμβάσεις, όταν κρίνεται απαραίτητο.
Στη συμβατική τεχνική, η οποία τείνει πλέον να εγκαταλειφθεί, χρησιμοποιείται καθετήρας από τον οποίο διέρχεται νερό και ο οποίος φέρει 8 κανάλια-αισθητήρες πίεσης. Η νέα τεχνική υψηλής ανάλυσης (High Resolution Manometry, HRM), πραγματοποιείται με τη βοήθεια καθετήρα που φέρει 36 – 40 αισθητήρες και έτσι, παρέχονται περισσότερες πληροφορίες για την κινητικότητα του οισοφάγου και είναι δυνατή μια πιο γρήγορη ανάλυση των δεδομένων. Η εξέταση με τη νέα τεχνική είναι γενικά καλύτερα ανεκτή από τον ασθενή και διαρκεί λιγότερο, ενώ είναι πλέον δυνατό να εντοπιστούν διαταραχές οι οποίες δεν είχαν πλήρως χαρακτηριστεί στο παρελθόν με την συμβατική μέθοδο.
Προετοιμασία για την εξέταση
Ο ασθενής προσέρχεται μετά από νηστεία τουλάχιστον 4-6 ωρών (το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι μεγαλύτερο, αναλόγως την διαταραχή της κινητικότητας που υποψιαζόμαστε). Επιπλέον, θα πρέπει να έχουν διακοπεί φάρμακα που μπορούν να επηρεάσουν την κινητικότητα του οισοφάγου:
- Αναστολείς διαύλων ασβεστίου, προϊόντα νιτρικού άλατος και νιτρογλυκερίνης, αντιχολινεργικά, προκινητικά, θεοφυλλίνη, αδρενεργικοί αγωνιστές και ανταγωνιστές και οπιοειδή δεν πρέπει να λαμβάνονται 24 ώρες πριν την εξέταση.
- Βενζοδιαζεπίνες, βαρβιτουρικά, αντικαταθλιπτικά και νευροληπτικά δεν πρέπει να λαμβάνονται 12 ώρες πριν την εξέταση.
Πώς γίνεται η εξέταση της μανομετρίας;
Ένας λεπτός καθετήρας προωθείται από τη μύτη στον οισοφάγο μετά από τοπική αναισθησία. Η παρουσία του καθετήρα μπορεί να προκαλέσει μια ενόχληση στη μύτη που υποχωρεί σύντομα. Αφού τοποθετηθεί ο καθετήρας, ο ασθενής ξαπλώνει σε ύπτια θέση με μια κλίση περίπου 45° και του ζητείται να αναπνεύσει ήρεμα για περίπου 30 δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια, οι μετρήσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια 10 καταπόσεων μικρής ποσότητας νερού με τη μεσολάβηση 30 δευτερολέπτων περίπου μεταξύ δύο διαδοχικών καταπόσεων. Ανάλογα με το πόσο καλά συνεργάζεται ο ασθενής, η εξέταση διαρκεί το πολύ 10 λεπτά.
Τα δεδομένα παρουσιάζονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή σε τρεις διαστάσεις και το λογισμικό επιτρέπει τον υπολογισμό παραμέτρων, οι οποίες στη συνέχεια αξιολογούνται με βάση την λεγόμενη ταξινόμηση του Σικάγο (Chicago Classification). Έτσι, διακρίνουμε τις διάφορες παθολογίες της κινητικότητας του οισοφάγου, όπως είναι η αχαλασία, που ταξινομείται σε περαιτέρω τύπους, οι οποίοι με τη σειρά τους χαρακτηρίζονται από διαφορετική πρόγνωση και απαιτούν διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Επιπλέον, είμαστε σε θέση να διαγνώσουμε καταστάσεις που για αρκετά χρόνια δεν μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε με αξιόπιστα μέσα, όπως ο διάχυτος οισοφαγικός σπασμός και ο «οισοφάγος – καρυοθραύστης», αλλά και προβλήματα στην κινητικότητα του οισοφάγου που σχετίζονται με άλλες παθήσεις που αφορούν περισσότερα όργανα του σώματος όπως π.χ. το σκληρόδερμα.
Μετά την εξέταση
Ο καθετήρας αποσύρεται και ο ασθενής επιστρέφει στις καθημερινές του ασχολίες χωρίς περιορισμούς. Αν υπάρξει κάποια ενόχληση στο λαιμό, αντιμετωπίζεται με τις κοινές καραμέλες ή παστίλιες για τον πονόλαιμο ή με γαργαρισμούς με αλατόνερο.
