Η μη-αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) είναι η κατάσταση που δημιουργείται από τη διήθηση του ήπατος από λιπώδη ιστό τουλάχιστον στο 5% του παρεγχύματός του, σε κάποιες περιπτώσεις, σε συνδυασμό με ήπια φλεγμονή. Αναπτύσσεται στα πλαίσια μεταβολικού συνδρόμου, ενώ δε συνυπάρχει καμία άλλη αιτία ηπατοπάθειας. Αν σε αυτή την κατάσταση υπάρξει πιο σημαντική φλεγμονή και αναγνωρίσιμες αλλαγές στα κύτταρα του ήπατος, προκύπτει η μη-αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH). Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη, εφόσον ο ασθενής λάβει τα μέτρα που χρειάζονται προκειμένου να μην επιβαρύνεται άλλο το ήπαρ από τη συσσώρευση λίπους. Σε αντίθετη περίπτωση, η νόσος εξελίσσεται λόγω της φλεγμονής και εγκαθίσταται τελικά κίρρωση.
Οι διαβητικοί και οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν NAFLD και NASH και για το λόγο αυτό θα πρέπει να υποβάλλονται σε ένα βασικό έλεγχο σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Το μεταβολικό σύνδρομο που σχετίζεται άμεσα με NAFLD και NASH περιλαμβάνει:
- αυξημένη περίμετρο μέσης ( ≥ 88 εκ. στις γυναίκες και ≥ 102 εκ. στους άντρες),
- αυξημένα τριγλυκερίδια ≥ 150 mg/dl,
- χαμηλή HDL χοληστερίνη ( < 40 mg/dl για τους άντρες και < 50 mg/dl για τις γυναίκες),
- αυξημένη αρτηριακή πίεση (≥ 130 mmHg για τη συστολική και ≥ 85 mmHg για τη διαστολική) και
- αυξημένη γλυκόζη νηστείας ≥ 100 mg/dl.
Οι ασθενείς με NAFLD και NASH έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν κάποιο νόσημα του καρδιαγγειακού συστήματος, ενώ έχει πλέον αποδειχθεί ότι η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου σε ασθενείς με NASH.
Η πρόληψη της εμφάνισης NAFLD και NASH περιλαμβάνει κάποιες αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες, όπως:
- Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, πρωτεϊνών και δημητριακών
- Περιορισμός της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών και αλατιού
- Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
- Φυσική άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας
- Αποφυγή του καπνίσματος
Αντίστοιχα, τα παραπάνω μέτρα συστήνονται και ως θεραπευτικά μέσα στους ασθενείς στους οποίους βρίσκουμε NAFLD και NASH. Για την τελευταία, έχουν δοκιμαστεί διάφοροι φαρμακευτικοί παράγοντες με άλλοτε άλλη αποτελεσματικότητα. Μεταξύ αυτών είναι η Pioglitazone, η Liraglutide (Victoza®), η βιταμίνη Ε, ενώ πολλοί παράγοντες είναι ακόμη στο στάδιο των δοκιμών. Σε περιπτώσεις βαριάς παχυσαρκίας και εφόσον πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις, προτείνεται η βαριατρική χειρουργική.