Ως λειτουργική δυσπεψία εννοούμε την παρουσία τουλάχιστον ενός από τα παρακάτω συμπτώματα για τουλάχιστον 3 μήνες πριν τη διάγνωση, που να έχουν ξεκινήσει εδώ και 6 μήνες τουλάχιστον και με απουσία οργανικής νόσου που θα μπορούσε να είναι η αιτία, ενώ η γαστροσκόπηση δεν έχει αναδείξει καμία αλλοίωση που να τα εξηγεί:
- Αίσθημα πλήρωσης του στομάχου μετά από τα γεύματα
- Πρώιμο αίσθημα κορεσμού
- Πόνος στο επιγάστριο
- Αίσθημα καύσου στο επιγάστριο
Η αιτία δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένη, αλλά πιθανώς εμπλέκονται μια «υπερευαισθησία» σε αλγεινά ερεθίσματα, κάποια ανισορροπία των ορμονών του πεπτικού συστήματος και διαταραχή στην κινητικότητα του πεπτικού σωλήνα. Σε αρκετές περιπτώσεις, η λειτουργική δυσπεψία εμφανίζεται στα πλαίσια κάποιου μεταλοιμώδους ή φλεγμονώδους συνδρόμου, ενώ πιθανολογείται ότι εμπλέκεται και η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Άλλοτε πάλι συνυπάρχουν ψυχογενείς παράγοντες. Συχνά τα συμπτώματα οφείλονται στη λήψη φαρμάκων όπως τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ), η ασπιρίνη, οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (παραδόξως), η ερυθρομυκίνη, οι τετρακυκλίνες, η θεοφυλλίνη, τα διφωσφονικά και η σιλδεναφίλη.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η εμπειρική αγωγή με αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, Η2-ανταγωνιστές της ισταμίνης ή άλλα αντιόξινα και προκινητικά φάρμακα είναι αρκετή. Η ανεύρεση ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στη γαστροσκόπηση, θα πρέπει να ακολουθείται από αγωγή εκρίζωσης. Σε περιπτώσεις όμως που τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ενώ έχουν δοκιμαστεί τα συνήθη θεραπευτικά μέσα, ενδείκνυται η πραγματοποίηση περαιτέρω εξετάσεων, όπως η pH-μετρία, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τελικά συνυπάρχει γαστρο-οισοφαγική παλινδρομική νόσος και να εκτιμηθεί η βαρύτητά της και η μανομετρία οισοφάγου, για τον αποκλεισμό παθήσεων σχετικών με την κινητικότητά αυτού.
Για την αντιμετώπιση της λειτουργικής δυσπεψίας, σημαντικό είναι να τροποποιούνται κάποιες καθημερινές συνήθειες, όπως να αποφεύγονται τα μεγάλα γεύματα αργά τη νύχτα και να προτιμάται η λήψη μικρών συχνών γευμάτων μέσα στην ημέρα αντί για 2-3 μεγάλα. Προτείνεται επίσης η τακτική σωματική άσκηση. Δεδομένου του ρόλου των ψυχογενών παραγόντων στην εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων, έχουν κατά καιρούς δοκιμαστεί διάφορες τεχνικές χαλάρωσης με άλλοτε άλλα αποτελέσματα. Ως τελευταία θεραπευτική επιλογή είναι η λήψη αντικαταθλιπτικών σε μικρές δόσεις και για περίπου 3 μήνες.